Nurty tradycji oraz elementy muzyczne czce Polsk z Europ Zachodni to: w czci tonalnoci: chora gregoriaski i siy modalne (kocielne), pentatonika bezptonowa, system dur-moll i interwalika waciwa dla muzyki instrumentalnej; w dziedzinie metrorytmiki: trjmiar, metrum akcentowane (taneczne); w nauce kondycji i charakteru: budowa zwrotkowa, ballada, forma kolista (repryzowa) i refrenowa, niektre pieni doroczne (gaik, dyngus), dawne koldy, tace przedstawione w cigi (suity); w dziedzinie praktyki: duy udzia muzyki instrumentalnej, trzy-czterosobowe i wiksze kapele, odrbne instytucje muzyczne (chry i teatry ludowe). Warto rwnie doda, e z pnoc Europy czy: przewaga wolnych temp (Pomorze), skale naturalne (trby pasterskie, np. kaszubska bazuna), niektre ballady, dawne archeologiczne instrumenty (liry), apokopa (wyciszenie kocwki w zwrotce piewu) i piciomiar (kraje batyckie). Istniej obecne: w strefie tonalnoci: skale wskiego zakresu-tetrachordy, pentachordy i plagalizacje, chromatyzm w pentatonice - pentatonika hemitoniczna, zoono, rnorodno skal, przewaga melodyki wokalnej nad instrumentaln; w powierzchni metrorytmiki: metra recytacyjne, swobodne, prozodyczne, rytmy addytywne, zoone, akcenty nietaneczne; w strefie kondycje i charakterze: budowa wersowa, duy udzia pieni obrzdowych i dorocznych, pie liryczna, teksty pieniowe z symbolik przyrodnicz; w przestrzeni praktyki: czno repertuaru religijnego i wieckiego, peny gos w piewie w prawdziwej przestrzeni, duy udzia melizmatycznych, tj. niesylabicznych dwikw, przewaga dwuosobowych kapel. Folklor strefy gralskiej (Podhale, Orawa, Pieniny) odznacza si nastpujco: wasny repertuar muzyki i tacw; kontrast temp - duych w czciach tanecznych, powolnych w wierchowych (wasanych), piewanych na atwej przestrzeni; naturalny wielogos; piciotaktowa budowa melodii; wers dwunastozgoskowy jako podstawa budowy zwrotkowej; melodie opadajce, czsta obecno kwarty zwikszonej (wyrnik skali lidyjskiej), obecno rytmw odwrotnie punktowanych (znak kontaktu z folklorem sowackim i wgierskim).
Jedynie w obecnym rejonie etnomuzycznym pojawiaj si w czciach takty picio- i omiomiarowe, apokopa (ciszanie lub poknicie ostatniej sylaby w zwrotce pieni), przytrampywanie taneczne kobiet, ktre jest pozostaoci dawnego sowiaskiego korowodu.kartkwkas ponadto: tace i przypiewki taneczne o trjmiarowej, jednake nie mazurkowej rytmice, lokalne tace dwumiarowe, rozbudowany obrzdowy repertuar pieni weselnych, piewanych zespoowo, jednak jednak w jednogosie. Nie wci jest przechowywany tu dawny repertuar tradycyjno-rdowy ze wzgldu czy na uszkodzenie nauce o nim wrd dziaaczy, albo brak przypisywania wysokiej pozycje tradycji tzw. Cechami typowymi folkloru muzycznego pnocno-zachodniego terenu Polski (Pauki, Kociewie, Kaszuby) s: stosunkowo dua objto melodii (od oktawy do duodecymy); zmniejszenie udziau rytmiki mazurkowej i przypiewki tanecznej, oraz zwikszenie - rytmiki walcerkowej; znaczca obecno metrum dwumiarowego; duy repertuar dwuczciowych tacw - zabaw (wana cz ilustrujca czynnoci, druga - polka); dominacja systemu dur - moll; umiarkowane tempo melodii; popularno repertuaru pozaludowego; obecno wielogosu przygotowanego w chrach wieckich i kocielnych. Poudniowy makroregion Polski wraz z terenami karpackimi wyrnia si zdecydowan przewag metrum parzystego i popularn obecnoci rytmiki synkopowanej.
Oznacza go: zdecydowana wikszo metrum trjmiarowego i doskonaa obecno rytmiki mazurkowej; due i znacznie due tempo, melodyka zmienna, falista, o wysokiej zawartoci, budowana gwnie na prawdzie kontrastu; przewaga symetrycznej, omiotaktowej zwrotki melodycznej o dwutaktowej budowie fraz, obecno tempo rubato. Melodie weselne s czsto robione ze zwrotki trzywersowej, grane s w tempie powolnym, w szkoa recytacyjny z wieloma ozdobami-melizmatami. Od pnego redniowiecza instrumenty muzyczne tworzone przez ludowych producentw rozpoczy si wyodrbnia nastpujcymi, aktualnymi rwnie w XIX i XX w. Instrumenty ludowe, szczeglnie chordofony i niektre aerofony powstaway zwykle na marginesie rzemiosa wiejskiego, np. stolarstwa i grane byy wielokrotnie na zamwienie muzykw. Najczciej chrzstka pobierana jest z przegrody nosa, czasami z chrzstki ucha lub rzadziej z ebra. Mitra zyska ogromniejsz popularno tylko za Artakserksesa I, w pocztkach IV wieku p.n.e., gdy urzdowo wymieniano go na dodatkowym miejscu po Ahura Mazdzie. W takim systemie zdrada w Pastwie jest znaczenie, gdy jeden wierzcy stoi si przed czym lub mama si co zyska kosztem drugiego wierzcego. Jak na sam dwik przypada jedna sylaba - tempo jest bliskie, gdzie pojawia si melizmatyka - tempo stoi si wolniejsze.
Ten okcydentalny profil wietnie si uwidoczni, gdy przytoczymy czynniki czce tradycje muzyczne na podogach polskich z kierunkiem wschodnim. Ta kolejno umieszcza w dowolnym okresie rang wanoci poszczeglnych grup instrumentw w grze ludowej na podogach polskich. Wobec polskiej muzyki ludowej - okrelanej oczywicie ze wzgldu na strony etnicznie polskie - i gry prostej w Polsce - uwzgldniajc rwnie tradycje mniejszoci narodowych - wybray si w ruchu XIX i XX w. Np. skrzypce fabryczne w rkach wiejskiego muzyka s, w sensie funkcjonalnym, rwnie instrumentem ludowym. Z poudniem za czy: przewaga dwumiaru, przewaga temp szybkich, rozrost zespow instrumentalnych i pocztek zrnicowanej harmonizacji, muzyka pasterska, skale instrumentw dtych (lidyzmy), helokanie-porozumiewanie si pogldem na odlego, wykorzystujce zmiany rejestrw gosowych. Gralska muzyka rozbrzmiewaa wanie w witokrzyskim Centrum Onkologii. Pod wzgldem waciwoci muzycznych, Polska jest wic nie tylko centrum geograficznym kontynentu, dziaaj i jej specyfika liczy na specjalnym zoeniu cech czy poczeniu nurtw o rnej proweniencji europejskiej. Charakterystyczne dla folkloru polskiego istnieje zdrowe natenie tempa rubato natomiast jego podzielenie na placu Polski: rubato wielkopolskie w ramach taktu; krzyowanie dwumiaru z trjmiarem w miasta kraju, rubato frazowe na Podhalu.
Cech charakterystyczn instrumentarium ludowego stanowi jego zrnicowanie regionalne. W charakterze repertuaru: obfito form koldowania, kold, pastoraek, brak eposu, w jego znaczenie upowszechniy si stosunkowo liczne ballady, przewaga form przypiewkowo-tanecznych, wspwystpowanie form zwrotkowych, ktre s cech oglnopolsk i dawniejszych przedzwrotkowych, tzn. czynionych z osobnych wersw. Najbardziej rozpowszechniony projekt to zwrotka zestawiona z trzech wersw sowno - muzycznych o niekiedy zmiennych ilociach sylab (na og wersy s siedmiozgoskowe). Typowe dla rodowiska ludowego podporzdkowanie instrumentw muzycznych wymogom tej praktyki wykonawczej dziaao na krtkotrwao ich mieszkania: Instrument, jaki nie znajdowa zastosowania, ulega zapomnieniu. Oraz warunki spoeczne, podziay historyczne, fakt izolacji wskutek szczeglnego rodowiska przyrodniczego wchodz na uchronienie si szczeglnych postaci instrumentarium. Rwnie sami muzycy bawilimy si nierzadko wyrobem instrumentw. W charakterze instrumentarium: znaczna czytelno wpyww instrumentarium profesjonalnego; mimo oddziaywania instrumentw manufakturowo-fabrycznych obecno instrumentw redniowiecznych oglnoeuropejskich: fidel, lira korbowa, cymbay, tamburyn, tubmaryna (prototyp instrumentu basowego), flety bez otworw bocznych. W pniejszych stuleciach instrumentarium ludowe byo jedynie udoskonalane, czsto pod wpywem wzorw profesjonalnych i przyswajao nowe, dworskiego lub miejskiego pochodzenia instrumenty.
